ශාක කුලය - සැපින්ඩාසියේ - Sapindaceae
සැපින්ඩාසියේ ශාක කුලයට අයත් කෝන් ගස උභය පාර්ශ්වයෙන් ප්රයෝජනයට ගන්නා ශාකයකි. කෝන් ගස උෂ්ණ කලාපයේත් තෙත් කලාපයේත් වැවෙන ශාකයකි. එහෙත් වියළි දේශගුණයට ඉතා හොඳින් ඔරොත්තු දෙන කෝන් ගස වැඩිපුර ම දක්නට ඇත්තේ වියළි කලාපයේ ය.කෝන් ගස දැවැන්ත ලෙස අතුපතර විහිදී වැඩෙන ශාකයකි.සමහර කෝන් ගසක් වට අඩි දහයක් දොළහක් තරම් මහත් වේ. ස්චෙලිකේරා ඔලිඕසා යන උද්භිද නාමයෙන් හඳුන්වන කෝන් ගස අපේ රටට ආවේණික වූ ශාකයකි. මෙහි හටගන්නා ගෙඩි පලතුරක් ලෙස ප්රකට ය. අපේ දේශීය පලතුරු දර්ශකයේ කෝන්වලට ලැබෙන්නේ මුල් තැනකි. කෝන් ගෙඩියේ පොත්ත තරමක් ඝනකම් සහිත වන අතර එය ඉවත් කළ පසු කෝන් බීජය හා ජෙලි මෙන් වූ එහි මදය දැකගත හැක. මේ ජෙලි මෙන් වූ කොටස කෑමට ගන්නා අතර පැණි කෝන් හා ඇඹුල්කෝන් වශයෙන් වර්ග දෙකක් නම් කර ඇත. කෙසේ වෙතත් කෝන් තරමක් ඇඹුල් සහිත පලතුරකි. මෙහි ඇති බීජය ශක්තිමත් පිට පොත්තකින් ආවරණය වී ඇති අතර එය කළු පැහැති ගුරු පාටකින් යුක්තයි. ශ්රී ලංකාව, බුරුමය, ඉන්දියාව ආදී ඝර්ම කලාපීය රටවල කෝන් ශාකය ව්යාප්තව ඇත. කෝන් වාරයට ඉන්දියාවේ දී කෝන් ගෙඩි මිලදී ගත හැකි ය. ගැමි ජනතාවට අතට යමක් ලබා දෙන කෝන් ගස තම අස්වනු ජනතාවට ලබාදෙන්නේ ගසට හානි කරගනිමින් ය. එයට හේතුව කෝන් ගෙඩි කඩාගත යුත්තේ අතු කපා බිම හෙළා ගනිමින් ය. කෝන් ගෙඩි කෙකිවලින් කෙසේවත් කඩාගත නොහැක. මෙය එක්තරා විධියක අපරාධයකි. කෝන් වාරයට කෝන් ගස්වල අතු කපා ගෙඩි කඩා ගැනීම හැම තැනක ම සිදුවන කටයුත්තකි. මෙය ගසට හානිකර වන්නේ ගසේ දීර්ඝ පැවැත්මට එය බාධාවක් වන බැවිනි.
කෝන් - සිංහල
පුවාමරම් - දෙමළ
කසුම් - හින්දි
විවිධ නාමවලින් හඳුන්වන කෝන් ගස ඇටුවන් සහිතව වැඩෙන ශාකයකි. මෙම ඇටුවන් නිසා ගසේ ශක්තිය වැඩි වේ.එය සුළඟින් කෙසේවත් බිම පතිත නොවේ. මෙම ඇටුවන් හෙවත් රුක්මුල් විශාල පළලකින් යුක්ත ව වැඩී ඇති සැටි දැකීමට පුළුවන. සාමාන්යයෙන් කෝන් ගසක් මීටර් 30ක් පමණ උසකින් වැඩේ. එහි අතුපතර මීටර් 30ක් පමණ පළල වපසරියක විහිදේ.වියළි කලාපයේ ඇති දැවැන්ත කෝන් ගස් දන්නට පුළුවන. අනුරාධපුර මහමෙව්නා උයනේ අතිවිශාල කෝන්ගස් දක්නට ලැබේ. කෝන් දල්ල රතු පාට ය. මෙම දලු කොළ මාළුවට ගනු ලැබේ. කෝන් කොළ ඔසුවක් ලෙස යොදාගනී. කෝන් පත්රිකා තරමක් ශක්තිමත් ය. මෘදු නැත. සංයුක්ත පත්රිකාවක් ලෙස කොළ හතරක් නැත්නම් තුනක් පිහිටයි. පත්රිකාවක් 15 cmක් තරම් දිග් වේ. කෝන් මල් හටගන්නේ පුෂ්ප මංජරියක් ලෙසිනි. කහ පාටින් යුත් කෝන් මල ඉතා කුඩා ය. මල් වාරයට මී මැස්සන් හා බමරුන් රාශි වශයෙන් වත් පැණි උරා බීම සිදු කරයි. මෙම මල් පොකුරක ගෙඩි ද පොකුරක් ලෙසින් හටගනී. හොඳින් පැසී ඉදුණ කෝන් ගෙඩිය කහ පැහැයට හැරුණ ගුරු පාටින් යුක්ත වේ.පක්ෂීන්, කිරි වවුලන්, ගිරවුන් කෝන් ගෙඩි කෑමට මහත් ප්රියතාවක් දක්වයි. එසේ ම දඬු ලේනාගේ ප්රියතම ආහාරයකි. කලක් දුම්රිය සිල්පර කොටන් සඳහා ද කෝන් යොදන්නට විය. මේ නිසා වන්නිකරයේ තිබූ බොහෝ පැරණි කෝන් ගස් වඳවීමට පටන් ගති. අපේ රටේ මුහුදු බඩ පළාත්වල පාලනය විදේශීන් සතු කාලවල දී අපේ රජවරු මොර සහ කෝන් කුඩා තෑගි ලෙසින් එම විජාතික පාලකයන්ට යැවූ බව වාර්තාවල සඳහන් ය. දැනුදු අපේ රටේ කෝන් ගෙඩි හුණ්ඩු ගණනින් විකුණන්නේ අනුරාධපුර පොළොන්නරුව ආදී පූජා නගරවල ය.වන්නි රටේ සමහර තැනක මහා කෝන් වෘක්ෂ සංහිඳ ලෙසින් භාවිත කරනු දැකිය හැකි ය. මේවා වැව් ගං තෙරවල දක්නට ලැබේ.
தாவர இனம் - செபின்டாசியோ (Sapindaceae)
செபின்டாசியோ இனத்தை சேர்ந்த ஓக்மரம் ஈரூடகவாழிகள் பயன்படுத்திக் கொள்கின்றன. வறண்ட வலையம் மற்றும் ஈர வலையங்களில் இந்த மரம் வளரக்கூடும். வறட்சியான காலநிலைக்கு மிகவும் சாதகமான முறையில் ஒத்திசையும் இந்த சோபீஸ்பெரி மரங்களை அதிகளவில் வரண்ட வலையத்தியில் காணமுடியும். இந்த மரத்தில் பாரிய அளவில் கிளைகள் உருவாகும். சில ஓக்மரங்கள் 10 -12 அடி விட்டமுடைய பருத்தவைகளாகவும் காணப்படும். செச்சிகேரா ஒலிஓசா (Schleichera oleosa) இனத்தை சேர்ந்த ஓக் மரங்கள் இலங்கைக்கே உரித்தான தாவர இனமாகும். உள்நாட்டில் உற்பத்தியாகும் சோப்பெரி பழங்கள் சந்தையில் முன்னிலையில் விற்பனை செய்யப்படும். ஓக் மரத்திலிருந்து பெறப்படும் பழங்களின் வௌிப்புறத்தோல் சற்று கடினமானதாக காணபபடுவதுடன், அதனை அகற்றிய பின்னர் பழத்தின் சதையையும், விதையையும் காணக்கூடியதாக இருக்கும். ஜெலி தன்மையான பழத்தின் சதையை உணவிற்காக பயன்படுத்துவதுடன், புளிப்பு மற்றும் இனிப்பு என இரு சுவையில் இந்த பழங்கள் காணப்படுகின்றன. எவ்வாறாயினும், ஓக்மர பழங்கள் அனேகமாக புளிப்பாகவே காணப்படும். இதன் விதை வலிமையான மேற்தோளுடன் காணப்படுவதுடன், கடும் கருப்பு நிறமாகவும் காணப்படும்.
இலங்கை, இந்தியா, மியன்மார் உள்ளிட்ட வெப்ப வலய நாடுகளில் இந்த மரம் வளரும். இந்தியாவில் ஓக்மர பழங்கள் விற்பனை செய்யப்படுகின்றன. கிராம மக்களுக்கு ஓரளவு வருமானத்தை ஈட்டித் தரும் ஓக்மரங்கள், தனது அறுவடை காலத்தில், தன்னை அழித்துக் கொண்டே மக்களுக்கு நன்மை புரிகிறது. ஓக் மரக் கிளைகளை வெட்டியே அதிலிருக்கும் காய்களை பறித்துக் கொள்ள முடியும். ஓக் மரத்தில் இருக்கும் போதே, சோப்பெரி காய்களை பறிக்க முடியாது. இது ஒரு வகையில் மரத்திற்கு இழைக்கும் குற்றமாகும். கிளைகளை வெட்டி, காய்களை பறிப்பது அனைத்து இடங்களில் முன்னெடுக்கப்படுவதுடன், இதனூடாக ஓக் மரங்கள் நீண்டகாலம் உயிர் வாழ்வதற்கு இடையூறாகவும் அமைகிறது.
பல்வேறு பெயர்களில் அழைக்கப்படும் இந்த ஓக்மரங்கள் சிறந்த விழுதுகளுடன் காணப்படும். விழுதுகள் காணப்படுவதால் ஓக் மரங்கள் மேலும் சக்தியை பெறுகின்றன. இதனூடாக பலத்த காற்றின் போதும், மரம் சரியாது உறுதியாக காணப்படும். மரத்தின் அடிப்பகுதி மிக விசாளமானதாகவும் காணப்படும். சுமார் 30 மீற்றர் உயரத்திற்கு ஓக் மரங்கள் வளரக்கூடும். அதன் கிளைகளும் சுமார் 30 மீற்றர் வரை பரந்து வளரக்கூடும். வரண்ட வலய பகுதிகளில் மிக பாரிய ஓக் மரங்களை காணக்கூடியதாக இருக்கும். அநுராதபுரம், மஹமேச்சன பூங்காவில் மிக விசாலமான ஓக் மரத்தை காணமுடியும். ஓக் மரத்தின் தளிர்கள் சிவப்பு நிறமாக காணப்படும். இதன் தளிர்கள் சமையலுக்காக பயன்படுத்தப்படுகின்றன. மருத்துவ தேவைக்காகவே இந்த தளிர்கள் பயன்படுத்தப்படுகின்றன். ஓக்மரத்தண்டுகள் ஓரளவு பலமானவை. ஒரு தண்டில் மூன்று அல்லது நான்கு இலைகள் உருவாகும். ஒரு தண்டின் நீளம் 15 cm ஆக காணப்படும். மஞ்சள் நிறத்திலான ஓக்மர பூக்கள் மிகவும் சிறயவையாக காணப்படுகின்றன. இதன் பூக்களில் உருவாகும் தேனை பருகுவதற்காக தேனீக்கள் கூட்டமாக அலைமோதும். இதன் பூக்கள் கொத்தாகவும் மலரும் தன்மை கொண்டவை. நன்கு முற்றிய ஓக்மர காய்கள் மஞ்சள் நிறத்தில் காணப்படும். அனேகமான பறவைகள், குறிப்பாக வௌவால்கள் மற்றும் கிளிகளின் விருப்பத்திற்குரிய பழமாக இந்த ஓக் மரத்தில் உருவாகும் சோப்பெரி பழங்கள் காணப்படுகின்றன. அதேபோல அணிலின் விருப்பத்திற்குரிய பழமாகவும் இது காணப்படுகிறது.
ரயில் மார்க்கங்களில் தண்டவாளங்களுக்கு பயன்படுத்தப்படும் மரக்குற்றிகளுக்காக ஓக்மரக்குற்றிகள் பயன்படுத்தப்பட்ட வரலாறுகளும் காணப்படுகின்றன. இதனால் அக்காலப்பகுதிகளில் அனேகமான ஓக்மரங்கள் வெட்டி அழிக்கப்பட்டதாகவும் கூறப்படுகிறது. கரையோர மாகாணங்களில் வௌிநாட்டவர்களின் ஆட்சி காணப்பட்ட காலகட்டத்தில், எமது மன்னர்கள் ஓக்மரங்களை சிறிய பரிசு பொருட்களாக , அந்நிய ஆட்சியாளர்களுக்கு வழங்கியதாகவும் வரலாற்றுப் பதிவுகள் கூறுகின்றன. அநுராதபுரம் மற்றும் பொலன்நறுவை போன்ற நகரங்களில் தற்போது ஓக்மர பழங்கள் விற்பனை செய்யப்படுகின்றன. வன்னி மண்ணிலும் சில பகுதிகளில் பாரிய ஓக்மரங்கள் காணப்படுகின்றன. கிராமபுறங்களிலேயே இவற்றை காணக்கூடியதாகவும் உள்ளன.
Type of Genus- Sapindaceae
The conifer of the genus Sapindasi is a plant that benefits from both sides. The Kon tree is a plant that grows in the tropics and wetlands. However, the Kon tree, which is very tolerant of dry climates, is mostly found in the dry zone. The cone tree is a massive deciduous plant. The Kon tree, also known as Schleichera Oleosa, is endemic to our country. The fruit that grows here is famous as a fruit. The corners of our local fruit index get first place. The peel of the Kon is quite thick and when it is removed the Kon seed and jelly-like apricot can be seen. This jelly-like portion is edible and is named after two types, sweet Kon and sour corn. The Kon, however, is a slightly sour fruit. The seed is covered with a strong outer bark and is black in color. Kon is widely grown in tropical countries such as Sri Lanka, Burma and India. Kon nuts can be bought in India for the Kon season. The Kon tree, which gives something to the villagers, gives its harvest to the people by damaging the tree. The reason for this is that the cones should be broken off by cutting the branches and throwing them to the ground. Kon nuts can not be broken by any means. This is a kind of crime. It is an ubiquitous practice to prune conifers during the Kon season. This is detrimental to the tree as it interferes with the longevity of the tree. The Kon, also known by various names, is a plant that grows with acorns. These bones increase the strength of the tree so that it does not fall to the ground in the wind. You can see that these stems have grown to a large width. A Kon tree usually grows to a height of about 30 meters. Its foliage is about 30 meters wide. In the dry zone you can see huge Kon trees. Huge Kon trees can be seen in the Mahamevna garden in Anuradhapura. The Kon blade is red. These leaves are taken to the fish. Kon leaves are used as a medicine. The Kon leaflets are quite strong. Not soft. Four or three leaves as a compact leaflet. The leaflet is about 15 cm long. The Kon flower appears as an inflorescence. The yellow Kon is very small. Bees and Bumblebees suck nectar in large quantities. The fruits of this cluster also appear as a cluster. The well-ripened Kon is yellowish-brown in color. Birds, milk bats, and parrots love to eat Kon. It is also a favorite food of squirrels. Back then, Kons were also used for train sleepers. As a result, many ancient Kon trees in the Wannikara began to become extinct. It is reported that during the foreign rule of our countrys coastal areas, our kings sent shark and Kon as small gifts to those pagan rulers. At present our country sells large quantities of cones in sacred cities such as Anuradhapura and Polonnaruwa. In some parts of the Vanni country, large Kon can be seen being used as symbols. These are found on the banks of lakes and rivers.